Stosowanie cen transferowych, do którego zobowiązane są przede wszystkim podmioty powiązane, pociąga za sobą szereg powinności. Warto mieć na uwadze, że to firma musi udowodnić, iż ustalone ceny transferowe odzwierciedlają warunki rynkowe. W tym celu niejednokrotnie trzeba będzie dokonać pogłębionego porównania zaproponowanych warunków z tymi, jakie są typowe dla podobnych transakcji zachodzących między podmiotami niepowiązanymi. Jak przeprowadzić analizę porównywalności cen transferowych?
Analiza porównywalności cen transferowych – po co się ją przeprowadza?
Analiza porównywalności cen transferowych umożliwia dowiedzenie, że ceny transferowe dla danej transakcji zostały ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami – tj. tak jak w przypadku transakcji pomiędzy pomiotami niepowiązanymi, zachodzącymi w warunkach rynkowych. Wymóg dokonywania analizy wynika bezpośrednio z wytycznych OECD. Stanowi on integralny element zasady pełnej konkurencji.
Powszechność wykonywania analiz (zwłaszcza w przypadku podmiotów, które często dokonują transakcji wymagających stosowania cen transferowych), wcale nie zmniejsza stopnia ich komplikacji. Szczególnie trudne jest zachowanie adekwatności. Rzadko przecież mamy do czynienia z sytuacjami, gdy jakaś transakcja zachodząca w warunkach rynkowych może być porównana 1:1 z transakcją pomiędzy podmiotami powiązanymi czy też transakcją dokonywaną z firmą z raju podatkowego. Jeśli różnice pomiędzy sytuacjami, które zdecydujemy się porównać, będą w opinii organów kontrolnych zbyt duże, wówczas narażamy się na wszczęcie postępowania podatkowego.
Ustawodawca ma świadomość złożoności problemu, dlatego prawo dotyczące cen transferowych (zapisy znajdują się przede wszystkim w ustawach o CIT i PIT) przewiduje możliwość wprowadzania drobnych poprawek. Trzeba jednak dowieść ich racjonalności oraz udowodnić, że nie są one tendencyjne i nie wypaczają całej analizy.
Co wchodzi w skład analizy porównawczej cen transferowych?
Jak w przypadku każdej analizy, także i analiza porównywalności cen transferowych wymaga podania danych, które są porównywane. W tym przypadku będą to dane finansowe wewnętrzne (pochodzące z przedsiębiorstwa) oraz dane finansowe zewnętrzne (mające swoje źródło w otoczeniu rynkowym).
Spośród danych wewnętrznych analizie będą podlegać transakcje jak najbardziej podobne do tej, której analiza dotyczy – a więc transakcje identyczne albo mające wiele punktów zbieżnych. Jeśli chodzi o informacje zewnętrzne, chodzi tutaj o dane rynkowe, również odnoszące się do transakcji o maksymalnym możliwym stopniu podobieństwa.
Stopień porównywalności – jak go określić?
To właśnie stopień porównywalności analizowanych transakcji wzbudza najwięcej problemów podczas dokonywania analizy cen transferowych. Trzeba najpierw zrozumieć, w jaki sposób transakcje w ogóle są oceniane. Podejmowanie decyzji biznesowych w oparciu o rzetelne i kompleksowe dane powinno uwzględniać różne aspekty transakcji a następnie zestawiają z sobą różne opcje. Nadając wagę poszczególnym kryteriom, firmy wybierają najkorzystniejsze rozwiązania (przy czym najlepszy niekoniecznie jest wariant najtańszy).
Ponieważ w przypadku powiązanych zachodzi ryzyko, iż transakcje pomiędzy nimi nie będą spełniać warunków rynkowych, konieczne jest szczególnie staranne zestawienie wszystkich zmiennych a następnie podjęcie decyzji o skonstruowaniu warunków transakcji w taki sposób, jakby miała ona miejsce pomiędzy podmiotami niezależnymi od siebie.
Czynniki porównywalności – które brać pod uwagę?
Ze względu na specyfikę branży, firmy czy nawet samej transakcji, wybór czynników porównywalności może być szczególnie problematyczny. Najczęściej będą to cechy towaru/usługi, przewidywane korzyści i ryzyka dla każdej ze stron, konkretne warunki umowy, ale także sytuacja ekonomiczna każdej z firm i kontekst gospodarczy.
W trafnym określeniu czynników porównywalności, które mogą być uwzględniane podczas licznych analiz różnorodnych transakcji, pomocny okazuje się wewnętrzny audyt cen transferowych. Wykaże on typowe dla firmy transakcje oraz kluczowe obszary, umożliwiające rzetelną analizę.
Im wcześniej firma zdecyduje się na profesjonalne wsparcie z zakresu audytu cen transferowych czy stworzenia wewnętrznej polityki cen transferowych, tym lepiej będzie przygotowana na kontrole, które wcześniej czy później będą miały miejsce. Skorzystanie ze wsparcia profesjonalnego podmiotu zajmującego się cenami transferowymi, zmniejsza ryzyko popełnienia kosztownych błędów.
